Op 24 september wordt in wereldculturencentrum RASA in Utrecht met het programma ‘Insider/Outsider Looks on the Slavery Connection’ vooruit gekeken naar de officiële afschaffing van de slavernij, 150 jaar geleden. Dat gebeurt met de kunstdocumentaire May I Enter van Koštana Banović. Zij maakte een film over de beleving van het geloof Candomblé door nakomelingen van Afrikaanse slaven in Brazilië. in het buurland Suriname, de belangrijkste slavenstaat van Nederland in de West, werden op 1 juli 1863 de kanonnen van het fort Zeelandia afgeschoten om de bevrijding van circa 35.000 slaven aan te kondigen.
Screening and artist talk, Aruba july 2010
Koštana Banović onderzoekt op eigen wijze in haar film May I Enter het Afro-Braziliaanse geloof Candomblé.
De in Sarajevo geboren kunstenares reisde in 2009 naar Itaparica, een eiland voor de kust van de Braziliaanse stad Salvador da Bahia, waar ze een artist in residence werd.
Banović maakte kennis met de lokale bevolking, interviewde betrokkenen en filmde de bezweringsrituelen waarmee de goden, orishas genaamd, worden aangeroepen.
Ze onderging de ceremonies en nam de identiteit van haar ’goden’ aan. Die goden, leven niet in een verafgelegen hemelrijk, maar omringen de mensen overal. In de voice-over begint Banović de film met de woorden: ‘In Salvador kruisen vele wegen elkaar; geloof en bijgeloof, barok en Afrika, lichaam en geest.’
Afkomstig uit Afrika
Het Candomblé werd door slaven, met name de Yoruba en Bantoe sprekende volken uit West-Afrika, naar Latijns Amerika gebracht. Het van oorsprong Afrikaanse geloof laat een ‘andere’ omgang met de werkelijkheid zien en hanteert andere grenzen van acceptatie en communicatie dan die wij in het Westen kennen.
Katholieke heiligen en Afrikaanse esthetiek zijn in het geloof versmolten met elementen van de koloniale en inheemse culturen. In de ‘andere’ werkelijkheid loopt de ‘echte wereld’ parallel aan de wereld van geesten. Het contact met de orishas loopt via offers, zang, dans en muziek.
Outsider/Insider
Banović is in de film zelf ook zichtbaar als kunstenaar/onderzoeker, in de positie van outsider/insider en via commentaar met voice-overs onderzoekt en verbeeldt zij de relatie tussen het geloof, werkelijkheid en perceptie. Zelf zegt ze dat May I Enter balanceert op de grens van de visuele antropologie en kunst. ‘Het richt zich op de relatie tussen mij en de ander in een ritueel waarvan ik geloof dat dat het gebied is waar we (proberen te) communiceren.’
Video still May I Enter
Rituelen zijn voor Banović bij uitstek het medium om de afstand tussen Jezelf en de Ander, die in al haar werk (tekeningen, films, performances, projecten) figureren, te verkleinen.
Op het Festival de Cine de Granada in Los Angeles (VS) werd May I Enter in april 2010 onderscheiden in de categorie ‘Fotografie’
Icif Coelingh
Datum: zaterdag 24 september 2011
Locatie: RASA, Pauwstraat 13a in Utrecht
Tijd: Inloop 19 uur, start film 19.15 uur, start Palenque 21 uur
Reserveren voor film: info@kosmopolisutrecht.nl
Kosten film en nagesprek: gratis
# Lees ook het nieuwsitem op de website van Kosmopolis Utrecht
