De culturele sector kampt met keiharde bezuinigingen. Aan de vooravond van het indienen van de subsidieaanvragen bij OCW, Gemeente en Fondsen organiseerde ATANA in samenwerking met Kosmopolis de conferentie ALL INCLUSIVE voor diegenen die het toekomstig landschap bepalen: besturen, directies en leidinggevenden, adviseurs, beleidsmakers en ambtenaren uit het culturele veld.
Workshop fondsenwerving, 15 december 2011 ‘All Inclusive’
Fondsenwerving wordt steeds belangrijker voor de cultuur. Fusien Verloop van LV & Partners zette daarom aan de hand van het onderzoek dat zij eerder dit jaar deed, uiteen hoe in de cultuursector tegen de rol van bestuurders en toezichthouders wordt aangekeken bij het werven van giften van bedrijfssponsors en vermogende particulieren. Dit deed zij aan de hand
van 5 V’s: Visie, Voorbereiden, Verleiden, Vragen en Volhouden.
Bij Visie gaat het om de rol en samenstelling van het bestuur en de rolverdeling tussen directie en bestuur. Succesvolle werving valt of staat met een visie. Een directeur moet, juist ook voor zijn bestuur, een duidelijk en overtuigend verhaal hebben waaruit blijkt waar het geld voor nodig is. Op die manier kan een bestuurder deze boodschap beter overbrengen bij potentiële geldschieters in zijn netwerk. Buiten de bestuursvergaderingen om kunnen visiediners worden
georganiseerd om over de toekomst en fondsenwerving na te denken. Bij de werving en selectie van nieuwe bestuursleden, moet al rekening worden gehouden met het profiel (juiste netwerk, toegang tot contactpersonen op juiste niveau, brengt diversiteit in bestuur). In het onderzoek van Fusien werd bij dit punt ook opgemerkt dat je geen CEO van een multinational hoeft te zijn om te kunnen helpen: ‘soms is een lokale ondernemer die iedereen in de omgeving kent en gewend is voor zijn eigen business te netwerken wel zo effectief’.
Bij Voorbereiding gaat het erom dat een bestuur goed voorbereid aan de slag gaat, en er een follow up wordt ingepland. Help bestuurders door hen bijvoorbeeld een namenlijstje met contactgegevens te geven, waar ze direct mee aan de slag kunnen en zorg dat ze met een goed voorbereid verhaal op pad kunnen. Een professionele aanpak die goed is afgestemd tussen directie en bestuur en bestuursleden onderling heeft uiteindelijke het meeste effect.
Met Verleiding wordt bedoeld dat het onderwerp fondsenwerving op de agenda van het bestuur wordt gezet en dat het daar blijft staan. De werving begint al met het verleiden van je eigen bestuursleden. Met een directeur die zijn bestuur goed informeert, persoonlijke aandacht geeft en enthousiasmeert, en met betrokken en interessante medebestuursleden, ben je al een heel eind op weg.
De 4e V staat voor het proces van geld vragen. De meeste bestuursleden gaven in het onderzoek aan dat zij met name de contacten leggen, waar de organisaties vervolgens dan zelf mee aan het werk gaan. Goede relaties zijn erg belangrijk; als je mensen aan je weet te binden, dan volgt het geld vanzelf. Bij dit punt werd vanuit het publiek opgemerkt dat er een verschil is tussen het werven bij bedrijven en particulieren, waar het met name gaat om persoonlijke contacten, en het vragen van subsidies bij fondsen, die zich aan vastgelegde procedures moeten houden.
Tot slot wordt met Volhouden bedoeld dat er een excellente follow up komt en dat ervoor gezorgd moet worden dat het levend en leuk blijft. Een ambitieus plan starten is een ding, het ook goed afmaken is een ander. Neem na een succesvol evenement meteen contact op met een potentiële sponsor; maak gebruik van het moment. Relaties bouw je niet in een dag op en om echt succesvol fondsen te werven, moet je durven door te zetten.
Na de presentatie van Fusien volgde een vraaggesprek tussen Fiona Vening van Binoq Atana en Levent Aslan (directeur) & Ralph Mamadeus (bestuurslid) van Aslan Muziekcentrum over hun ervaring met fondsenwerving als culturele instelling en de rol van het bestuur daarbij. Aslan Muziekcentrum, initiatief van o.a. Levent Aslan, is een wereldmuziek- en dansschool met een breed aanbod voor een divers publiek. De missie is om zoveel mogelijk kinderen, jongeren en volwassenen in aanraking te brengen met muziek en dans uit alle continenten en culturen.
Van de kleine eenmansinstelling in 1997 is Aslan Muziekcentrum in meer dan tien jaar tijd uitgegroeid tot een bloeiende organisatie in een statig pand waar rond de 700 leerlingen muziek- en dansles krijgen. Daarnaast biedt het muziekcentrum uiteenlopende schoolprojecten aan waarmee nog eens ruim 7.000 kinderen worden bereikt. Aslan ontvangt financiering van de gemeente, meerdere fondsen en op ad-hoc basis van particuliere geldverstrekkers. Het bestuur speelt een actieve rol als het gaat om de fondsenwerving. Bij de start heeft de voorzitter, die een groot netwerk had en veel ervaring in de culturele sector, een belangrijke rol gespeeld. Ralph Mamadeus is vice-voorzitter van Aslan, en is via Atana in het bestuur terechtgekomen. Bij de start van de workshop legt Fiona Vening uit dat Atana een trainingsprogramma, matchmaker en netwerk is dat als doel heeft besturen te diversifiëren.
Atana richt zich op hoogopgeleide bruggenbouwers van de toekomst met relevante expertises (zoals op het gebied van financiën, juridische zaken of fondsenwerving) die graag hun kennis en netwerk in willen zetten in een toezichthoudende of adviserende functie in de culturele sector. Bij de werving en selectie ligt de nadruk op kandidaten met een dubbele culturele achtergrond – daarnaast gaat het om jongeren en vrouwen.
Mamadeus heeft een dubbele culturele achtergrond en komt uit het bedrijfsleven. Hij heeft ervaren dat zijn visie en netwerk van toegevoegde waarde zijn voor een culturele instelling als Aslan. Hij heeft de directeur van Aslan onlangs nog in contact gebracht met een potentiële sponsor uit zijn netwerk.
Mamadeus is van mening dat de cultuursector nog veel meer uit het bedrijfsleven kan halen dan nu gebeurt, en dat zij meer gemeenschappelijk hebben dan soms wordt gedacht. Ga op zoek naar bedrijven die aansluiten bij je doelstellingen, en die zich kunnen identificeren met de producten die je levert. Denk er ook aan om bijvoorbeeld creatieve workshops te organiseren voor (potentiële) sponsors. Vanuit de zaal werd opgemerkt om je niet alleen op grote bedrijven te richten, maar dat juist ook het MKB een interessante partner kan zijn.
Op de vraag wat de toegevoegde waarde is van bestuurders met een dubbele culturele achtergrond, gaf Mamadeus aan dat zij nieuwe inzichten en nieuwe netwerken met zich meebrengen, en erg gedreven zijn, vaak omdat ze al een lange weg, soms met de nodige hobbels, hebben afgelegd om te komen waar ze nu zijn. De deelnemers werden door Fusien nog gevraagd na te denken over de stelling ‘Met een goed bestuur werf je 50% meer’. Enkele in de zaal aanwezige Atana-bestuurders gaven hun visie op deze stelling. Daaruit bleek dat niet elk bestuur actief wordt aangesproken om een rol te spelen bij de fondsenwerving. Het bestuur is er immers om op afstand toezicht te houden. Deze opmerking is in het onderzoek van Fusien ook vaker gevallen. Mogelijke oplossing om toch interessante mensen met een goed netwerk aan je organisatie te verbinden, zijn het aanstellen van een groep ambassadeurs of het oprichten van een aparte steunstichting.
In het voorjaar van 2012 zal het Atana-programma in Den Haag plaatsvinden, gericht op het klaarstomen van bestuurders voor culturele instellingen in Den Haag en omstreken. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij Atana.
