Samen kijken naar de Arabische schotel, op 12 februari in Filmhuis Den Haag.
TV West was erbij en maakte een impressie van de avond, te zien via:
http://televisie.westonline.nl/mms_video/2008%252F1402-oog.wmv
Arabische satelliet brengt nieuwe sterren
door Klaartje Jaspers
‘Eigenlijk is de Arabische tv veel meer in beweging dan de Nederlandse’, zegt VN-columniste Hassnae Bouazza, ‘de Nederlandse tv is eigenlijk zo gezapig geworden dat we maar uitwijken naar vrouwen die testen of ze met oraal proeven hun partner herkennen. Alle taboes zijn al beslecht, terwijl er op de jonge Arabische tv nog braakliggend terrein is voor nieuwe ontwikkelingen, óók in verband met maatschappelijke en politieke ontwikkelingen’.
Met de fragmenten die Bouazza meebracht, wil ze tonen dat er ook een heel ander beeld is dan ‘de mannen met baarden die vlaggen verbranden’ die je in nieuwsfragmenten vaak ziet. Dat is niet alleen belangrijk voor de autochtone Nederlanders, benadrukt gastvrouw Inaam al-Jazaeri, maar ook voor een groot deel van de Arabische vrouwen hier. Via de Arabische zenders op de satelliet krijgen ze een vrouwbeeld voorgeschoteld dat geenszins voldoet aan de Nederlandse stereotypes. Behalve geblondeerde presentatrices met diepe decolletés zie je er ook veel hoogopgeleidde zelfbewuste vrouwen, al dan niet met hoofddoek.
Samen met de gastheren Rosh Abdelfatah, Hameed Haddad en Maher al Sabbagh, geeft ze deze avond haar visie op een aantal toonaangevende momenten op de Arabische televisie. Onder het genot van een Arabische maaltijd kan het publiek aanschuiven in de tv-hoeken waar zij de beelden laten zien die hen inspireerden. Veelal beelden die het publiek bereiken via de satelliet, die de afgelopen 10 jaar enorm in opmars is, en het pan-Arabisch schiereiland volgens sommigen weer veel hechter en kleiner maakt.
De beelden die ze laten zien, zijn al even divers als de Nederlandse, Syrische, Koerdische, Marokkaanse en Irakese achtergronden van de curators zelf. Kiest Bouazza vooral voor humor en muziek, Maher al Sabbagh brengt de Nederlandse première van zijn film Arabian Dreams, waarin hij bestaande beelden van Arabische televisiezenders gebruikt in zijn zoektocht naar de origine van de Arabische woede tegen de Westerse wereld. Ook Hameed Haddad, redacteur bij de Wereldomroep, kiest voor de luchtigheid met de soap Ban Alharab, ‘poort van de wijk’, terwijl filmmaker Rosh Abdelfattah met een aantal beelden uit het omstreden discussieprogramma Al itijah al Moakis laat zien dat er ook in de Arabische wereld ruimte is voor heftige discussie en intellectuele diepgang.
Vrouwenpraat
Zien we in Abdelfattah’s selectie uit Al itijah al Moakis vooral mannen aan het woord, één van de programma’s waarin vrouwen van verschillende achtergronden samen het voortouw nemen om controversiële onderwerpen ter discussie te stellen, is Kalam Nawaem; wat zoiets als ‘vrouwenpraat’ betekent. Hoewel het programma vaak ingaat op ‘vrouwenonderwerpen’ als seksuele opvoeding, mannelijke gevoelens en de inkleding van huwelijk en gezin, is het uitgegroeid tot een familieshow die inmiddels door 200 miljoen mensen gezien zou zijn.
In haar documentaire Satellite Queens laat Bregtje van der Haak zien wat voor invloed de show heeft in verschillende Arabische landen. In en om Beirut, Cairo, Dubai en Riyadh zocht ze naar mensen die op de show reageerden. Ze filmde mannen in koffiehuizen die verontwaardigd reageerden op de suggestie dat scholen seksuele voorlichting zouden moeten geven, landarbeidsters die zich buigen over plastische chirurgie en rijke mannen in Bedoeïenententen die zeggen dat de profeet het belang van voorspel nog benadrukte.
Politiek
De grenzen waarbinnen Kalam Nawaem moet werken, veranderen voortdurend, benadrukt producer Samar, die de ABC-formule mee nam uit de Verenigde Staten. Dingen die ze twee jaar geleden nog niet konden fluisteren, kunnen nu openlijk gezegd worden. Er is maar één onderwerp dat de vrouwen links laten liggen: politiek. Of te wel: ze noemen geen namen maar verwijzen daar enkel indirect naar.
Dat wil niet zeggen dat ze niet in kraakheldere bewoordingen spreken over politiek gevoelige onderwerpen als zwarte magie, homoseksualiteit en terrorisme. Co-host Muna Abu Suleiman, een alleenstaande Saudi-Arabische moeder en uitvoerend directeur van prins Alwaleed Bin Talal’s filantropische Kingdom Foundation, laat niet na haar afkeer jegens intolerantie en aanslagen als die van 9/11 te ventileren, al vreest ze soms de wraak van andersdenkende kerkgenoten.
De persoonlijke invulling die we aan het programma geven, moet ervoor zorgen dat de kijker zich met ons kan identificeren, zegt haar Palestijnse co-host Farah Bseiso. We zien hoe ze huilt als haar man haar op tv ten huwelijk vraagt, en hoe hij met haar naar het ziekenhuis gaat voor de bevalling van hun eerste kindje. Formeel mogen de dames de antwoorden op hun heikele discussiepunten dan aan de kijker overlaten, moederfiguur Fawzia Salama geeft hem toch even een dikke ‘big up’ voor het rolmodel dat hij alle andere (aanstaande) vaders daarmee gegeven heeft; tenslotte staan niet alle Arabische mannen hun vrouw bij tijdens het baren. “We werken aan evolutie, geen revolutie”, zegt madam Fawzia in Satellite Queens, “Zachtjes, zachtjes – daarmee krijg je dingen voor elkaar in de Arabische wereld.”
Zou die evolutie zich ook in Nederland zo manifesteren, dan zouden Hassnae Bouazza en Inaam al -Jazaeri tevreden zijn. “Mensen moeten denken; ik ben net als jij”, zegt de beroemde Farah, “Ik worstel ook met problemen als ‘hoe voed ik mijn dochter op?’, net als hen.” Door de overeenkomsten te laten zien, maken de dames van Kalam Nawaem hun onderwerpen reëel voor de kijkers. Als wij in Nederland nou eens wat vaker de Arabische schotel aan zouden zetten, zouden we misschien ontdekken dat zelfs wij niet zo anders zijn. Zachtjes, zachtjes – beeld voor beeld.
Meer zien?
De selectie van de Syrisch-Koerdische filmmaker Rosh Abdelfatah toonde een aantal fragmenten uit het veelbesproken discussieprogramma Al itijah al Moakis:
http://www.youtube.com/watch?v=AxVZ0JOOl_I&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=Q89KHr7GiBg&feature=related
Maher al Sabbagh’s film Arabian Dream is (deels) terug te vinden op:
http://www.thearabiandream.com
Inaam al-Jazaeri presenteerde onder andere een aantal fragmenten uit het nieuws van Al-Arabia : http://www.alarabiya.net/
de talkshow Nashwa: http://www2.jumptv.com/seo/Nashwa/Nashwa.htm |
en een interview met het nichtje van Benazir Buto op Al-Arabia.
Meer informatie over de film Satellite Queens van Bregtje van der Haak is te vinden via:
http://www.vpro.nl/programma/tegenlicht/afleveringen/38234981/
