In het kader van de Week van de moderne slavernij (17 tot en met 23 oktober 2011) is er veel aandacht geweest voor mensenhandel, een synoniem voor onderdrukking en slavernij. Vandaag de dag leven minstens net zoveel mensen in slavernij als er in de hele koloniale periode zijn verhandeld: 27,5 miljoen. De mensenhandel heeft volgens Unicef jaarlijks een omzet van meer dan 8,5 miljard euro. Per 800 mensenhandelaren wordt er gemiddeld maar één veroordeeld. Naar schatting worden er 800.000 mensen per jaar over internationale grenzen verhandeld, van vrouwen die zonder betaling als dienstmeisje aan het werk moeten tot (ontvoerde) kinderen die als kindsoldaat worden ingezet.
Door Icif Coelingh
– redactie/ PR Kosmopolis Utrecht
Themakanaal Holland Doc 24 zond enkele documentaires over verschillende vormen van hedendaagse slavernij uit en ook de VPRO droeg haar steentje bij. Eerder werd al de NTR-serie ‘De Slavernij’ op Nederland 2 uitgezonden. Onderstaande docunentaires zijn via een aangegeven link te zien.
In Dreams Die Hard (Peggy Callahan, Verenigde Staten, 2004) worden mensen geportretteerd die in de Verenigde Staten als slaven te werk werden gesteld als landarbeider of in het huishouden. Eén van de betrokkenen had medicijnen nodig voor zijn zoontje, twee werden aangelokt door de mogelijkheden van een goede opleiding en een ander hoopte haar ouders te kunnen verrassen met een goed inkomen. Geen van hen had enig vermoeden van het slavenbestaan dat hen te wachten stond in de VS.
In Slavery, A Global Investigation (Brian Edwards en Kate Blewett, Groot-Brittannië, 2001) tonen de regisseurs verschillende vormen van slavernij over de hele wereld. Zo zien we kinderen in India onder dwang tapijten weven, cacaoboeren in Ivoorkust die mensen kopen om hen zonder betaling op hun plantages te laten werken en een vrouw in Washington die vertelt over haar ervaringen als huisslavin van een medewerker van de Wereldbank. Slavery, A Global Investigation won een Peabody Award en twee Emmy Awards.
Ook in Nederland worden mensen verhandeld. De slachtoffers zijn veelal vrouwen die tot prostitutie worden gedwongen. In Sterke Vrouwen (Eveline van Dijck, HUMAN, 2010) wordt een groep vrouwen gevolgd die het zwijgen hierover doorbreekt. Ze richten een organisatie op die aandacht voor dit probleem vraagt. Tegelijkertijd proberen ze op deze manier hun pijnlijke verleden te verwerken.
Ook Nederlandse vrouwen belanden gedwongen in de prostitutie. In Mijn loverboy (Tamme de Leur, EO, 2010) worden vier meiden geportretteerd die in de val liepen van een loverboy. Een loverboy verleidt een meisje, om haar als ze eenmaal verliefd is te verhuren aan andere mannen. Met dreigementen en mishandelingen houden loverboys hun meisjes onder controle.
De realiteit van de mensenhandel is te zien in Fatale Beloften (Kat Rohrer, VPRO, 2009). Het is een wereldwijde criminele onderneming die miljarden opbrengt. Na drugs en wapensmokkel is het mensenhandel de grootste wereldhandel. De regisseur werkte drie jaar aan de documentaire en reisde hiervoor naar Oekraïne, Slowakije, Oostenrijk en de VS. Rohrer wil weten waarom wij als maatschappij mensenhandel en slavernij toestaan in de 21ste eeuw.
En dan een reportage op Nederland 3 over Bestrijding mensenhandel (Mirjam Bertelsman, NOVA 2009). Justitie maakte van de strijd tegen mensenhandel een speerpunt van beleid in 2009. Belangrijkste zaak dit jaar is de zogenoemde Koolviszaak, een zaak waarin tientallen minderjarige meisjes onder valse voorwendselen vanuit Nigeria naar Nederland werden gebracht. Bendes zouden Nederland misbruiken als centrale toegang voor Europa. De landelijke recherche heeft drie jaar aan de zaak gewerkt. Vijftien verdachte handelaren staan binnenkort voor de rechter. NOVA spreekt met daders en slachtoffers.
In De verloren circuskinderen uit Nepal (Sky Neal en Anson Hartford, Al Jazeera, 2011) wordt de handel onderzocht naar Nepalese kinderen die aan het werk zijn in de Indiase circussen. In het zuiden van Nepal is kinderhandel wijdverbreid. Door het ontbreken van grenscontroles wordt India een gemakkelijke bestemming. Al decennia lang worden Nepalese kinderen, meestal meisjes, door Indiase circussen gezocht vanwege hun lichte huid en schoonheid. Vaak door hun ouders verkocht aan handelaren, worden de kinderen verleid met verhalen over prachtige nieuwe kleren, een betoverende en spannende leven, de kans op een opleiding en een regelmatige loon. Kinderen van vijf jaar oud, worden in sommige gevallen verkocht voor 1.000 roepies ($ 13).
