Welke les we kunnen trekken om radicalisering onder moslimjongeren te bestrijden, ligt deels besloten in de geschiedenis van de Nederlandse Molukkers.
[redactie: Dit artikel is geplaatst in het kader van het evenement Maluku Mokro Connexion deel 2, op zondag 11 september 2011 in Utrecht. De auteur, Youssef Azghari, schreef dit artikel destijds voor Trouw en was een van de deelnemers aan het debat tijdens de eerste editie van dit evenement op 11 september 2007]
Morgen is het precies dertig jaar geleden dat Nederland opgeschrikt werd door een treinkaping. Jonge geradicaliseerde Zuid-Molukkers vroegen met deze terroristische daad aandacht voor hun strijd voor de republiek der Zuid-Molukken. Zo wilden zij de Nederlandse regering dwingen hun droom te realiseren. Hun verblijf hier was immers maar tijdelijk. Ooit zouden ze terugkeren naar hun beloofde land. De kaping, die met geweld werd beëindigd, had grote impact op de Zuid-Molukse gemeenschap. Hun trots werd gekrenkt en hun imago daalde tot ver onder het vriespunt. Plotseling zagen veel Nederlanders de Molukkers als het grootste gevaar voor hun rechtsstaat. Ze werden extra in de gaten gehouden en de media brachten de radicalisering onder Molukkers, die hier geboren en getogen waren, breed in beeld.
Het gevolg was dat Molukkers, die veelal geconcentreerd en in aparte wijken wonen, zich met het schaamrood op hun kaken terugtrokken. Ze voelden zich gestigmatiseerd en niet begrepen. Later hebben de Molukkers het heft in eigen hand genomen en zijn ze de problemen, zoals ontsporing en radicalisering onder Molukse jongeren, zelf te lijf gegaan. Binnen twee generaties keerde de rust in eigen gelederen terug en verbeterde hun imago. Tegenwoordig vormen ze met de Indische Nederlanders het voorbeeld van geslaagde integratie.
Dat er parallellen zijn te trekken met andere minderheidsgroepen, spreekt voor zich. Zo doen Marokkanen nu hetzelfde als de Molukkers na de treinkaping. Zij kruipen in hun schulp, omdat ze niet weten hoe ze de slechte beeldvorming over hen nog kunnen keren. Het aantal jongeren dat zich isoleert van de samenleving en radicaliseert, stijgt. Wat hen bindt is dat zij tot in details het voorbeeld van de profeet volgen. Gelukkig zijn ze niet allemaal zo gewelddadig en koppig als Mohammed B. Integendeel, een groot aantal van hen is juist pienter en staat open voor andersdenkenden. Je ziet ze echter zelden in de media, omdat ze niet graag in beeld komen. Wel kom je ze in grote steden tegen. Afgelopen week ontmoette ik in de trein een jonge Marokkaan, die er heel traditioneel uitzag: wit gewaad, baard en in zijn borstzak een miswaak, een boomwortel die de profeet Mohammed gebruikte als tandenborstel. Ik groette hem en ging naast hem zitten. Hij kwam net terug uit Utrecht waar hij islamlessen had gevolgd. Op mijn vraag waarom hij zich zo strak hield aan de oude tradities, antwoordde hij dat ze hem op het rechte pad hielden. Hij was vroeger een boefje.
Bij doorvragen bleek deze jongeman van twintig een kind te zijn van een gemengd huwelijk. Zijn Nederlandse moeder is een atheïst en zijn Marokkaanse vader is in zijn ogen geen goede moslim omdat hij niet elke dag bidt en nooit naar de moskee gaat. Nu jaagt hij een droom na door de profeet na te apen om duidelijk te maken ’ik ben een echte moslim!’ Daarin lijkt hij op de radicale Molukkers van toen, die uit onzekerheid over hun identiteit alles uit de kast haalden om te zeggen ’Hier staat een Molukker!
Deze jongens van Nederlandse bodem zochten via symbolen fanatiek naar erkenning van hun identiteit. We kunnen radicalisering onder Marokkaanse jongeren voorkomen als we ze bewust maken dat hun extreme gedrag hun ontwikkeling remt. Dan is het wel nodig dat ook de oudere Marokkanen, net als de Molukkers destijds, hun jongens helpen om hun trots en zelfvertrouwen te hervinden. Als we ze serieus nemen en kansen bieden om in dit land (tot halverwege vorige eeuw het grootste moslimrijk) iets van hun leven te maken, hebben ze geen behoefte aan radicale opvattingen. Dat is de Molukse les.
Youssef Azghari
Meer info over Maluku Mokro Connexion, deel 2
